Spojrzenie na zależność między operacją bariatryczną a funkcjonowaniem psychicznym pacjentów – analiza badań naukowych

„Nie ma żadnej diety, która byłaby lepsza od zdrowego rozsądku.” – Marc David

W dzisiejszych czasach coraz więcej osób boryka się z problemem otyłości. Jednym z rozwiązań stosowanych w leczeniu tej choroby jest operacja bariatryczna, jednakże nie jest to jedyny aspekt, który należy wziąć pod uwagę. Zwrócenie uwagi na całą złożoną psychologię odchudzania jest ważnym aspektem przygotowawczym zarówno przed, jak i po operacji.

Jednym z elementów, który w dramatyczny sposób wpływa na efekty odchudzania, jest uzależnienie od jedzenia. W ostatnich latach coraz więcej mówi się o nim w literaturze naukowej i mediach. W przypadku osób otyłych częstość występowania tego typu uzależnienia jest szczególnie wysoka (a nawet sięga 40% w przypadku pacjentów kierowanych na operację otyłości).

Operacja bariatryczna może wpłynąć na nastrój i emocje

Stopniowo następuje integracja dwóch perspektyw – zaburzeń związanych z używaniem substancji oraz uzależnienia behawioralnego – jako jednego zaburzenia, czyli uzależnienia od jedzenia. Choć w dalszym ciągu jest to kontrowersyjna diagnoza, a badania tego obszaru są na początkowym etapie, to stan charakteryzujący się cechami uzależnieniowymi może mieć druzgocący wpływ na życie osób nim dotkniętych.

Niejednokrotnie osoby przechodzące operację bariatryczną oraz proces zmiany nawyków żywieniowych zderzają się z oporem pozostałych domowników, którzy nie widzą przyczyny, aby odmawiać sobie jedzenia np. słodyczy i picia słodkich napojów. W takim środowisku osoby uzależnione napotykają na wewnętrzne napięcia, walkę ze sobą, które przechodzą na płaszczyznę relacyjną, a kończą się często nawrotem otyłości.

Jednak istnieje inna droga. Dla osób zainteresowanych bardziej tym tematem, warto zapoznać się z kompleksowym przeglądem literatury dotyczącej uzależnienia od jedzenia, który został przedstawiony w wcześniejszych wpisach. Warto zrozumieć, że skuteczna terapia otyłości wymaga multidyscyplinarnego podejścia, które obejmuje nie tylko dietetyka czy chirurga, ale również psychologa czy terapeutę zajmującego się uzależnieniami. Tylko w ten sposób można osiągnąć długotrwałe efekty i poprawić jakość życia osób zmagających się z problemem otyłości.

Jak wynika z powyższego, operacja bariatryczna może wpłynąć na nastrój i emocje pacjentów, szczególnie tych z cechami uzależnienia od jedzenia. Pacjenci ci mogą doświadczać gorszego funkcjonowania, depresji, zaburzeń odżywiania oraz utraty kontroli nad jedzeniem.

W grupie 131 dorosłych zgłaszających się do leczenia po operacji sleeve resekcji żołądka, grupa FA doświadczyła wyższych wyników w skali zaburzeń odżywiania, depresji, podjadania oraz jedzeniowej utraty kontroli i ogólnego gorszego funkcjonowania. Dodatkowo blisko 18% pacjentów pooperacyjnych z symptomami utraty kontroli nad jedzeniem spełniło kryteria uzależnienia od jedzenia.

Czy operacja bariatryczna może łagodzić objawy uzależnienia od jedzenia?

 Identyfikacja uzależnienia od jedzenia przed lub po operacji może pomóc w leczeniu chorób współistniejących oraz zwiększyć szanse na osiągnięcie lepszych efektów leczenia.

Przedoperacyjna interwencja dietetyczna może być mniej skuteczna u pacjentów z cechami uzależnienia od jedzenia, co może wpłynąć na ich szansę na zakwalifikowanie się na operację. Identyfikacja uzależnienia od jedzenia może pomóc w dostosowaniu planu leczenia, w tym zastosowaniu czasowej abstynencji od danego zachowania lub grupy produktów spożywczych. Takim podejściem zajmujemy podczas programu FitMIND, o czym pisałem tutaj

Jednak pacjenci z cechami uzależnienia od jedzenia mogą mieć mniejszą utratę wagi po operacji bariatrycznej oraz gorszą kontrolę problemów wtórnych, takich jak cukrzyca typu 2. Choć sama operacja bariatryczna może łagodzić objawy uzależnienia od jedzenia, pacjenci z uzależnienia  mogą mieć tendencję do przenoszenia uzależnienia na inne obszary, a ci, którzy doświadczyli innych zachowań uzależniających przed operacją, są bardziej narażeni na ryzyko powrotu do tego samego cyklu.

~ PROGRAM FitMIND ~
27 kwietnia o 19:00 rusza kolejna grupa 10-cio tygodniowego Programu Intensywnej Zmiany Nawyków Żywieniowych. Zapraszamy na darmowe zamknięte warsztaty.
Pracujemy w kameralnym gronie, więc ilość miejsca jest ograniczona.
Konieczna jest wcześniejsza rejestracja!

https://fundacja.fitmind.pl/program

Źródła:

[1] Jônatas Oliveira et al. Prevalence and correlates of food addiction: Systematic review of studies with the YFAS 2.0,

[2] Abilés, V., Rodríguez-Ruiz, S., Abilés, J. et al. Psychological Characteristics of Morbidly Obese Candidates for Bariatric Surgery

[3] Farid Benzerouk et al. Food addiction, in obese patients seeking bariatric surgery, is associated with higher prevalence of current mood and anxiety disorders and past mood disorders

[4] Stephanie Cassin et al. Food Addiction Is Associated with Binge Eating and Psychiatric Distress among Post-Operative Bariatric Surgery Patients and May Improve in Response to Cognitive Behavioural Therapy

[5] V. Ivezaj Food addiction and bariatric surgery: a systematic review of the literature

[6] Afton M. Koball Bariatric Surgery as a Treatment for Food Addiction? A Review of the Literature

[7] Sanjeev Sockalingam Telephone-based cognitive behavioural therapy for female patients 1-year post-bariatric surgery: A pilot study

[8] Lauren Fowler et al. roblematic intake of high-sugar/low-fat and high glycemic index foods by bariatric patients is associated with development of post-surgical new onset substance use disorders